پروتئین کلاژن تشکیل دهنده تاندون‌ها، استخوان‌ها، غضروف‌ها، فیبرهای سفید پوست و تمامی بافت‌های هم‌بند بدن است. کلاژن واژه‌ای یونانی و به معنای «تولید کننده چسب» است. این پروتئین یکی از مهم‌ترین موادی است که نه تنها در عضلات و استخوان‌ها، بلکه در زجاجیه چشم نیز وجود دارد.
همچنین کلاژن سازی در کندکردن روند پیری پوست نقشی حیاتی ایفا می‌کند؛ به همین دلیل از این ماده در ترکیب کرم‌های زیبایی بسیار استفاده می‌شود. در این مقاله از بلاگ سایت آردن به بررسی این پروتئین حیاتی و نقش آن در شادابی و جوانی پوست می‌پردازیم.
انواع کلاژن کدام است و چه نقشی در بدن ایفا می کند؟
مولکول کلاژن نوعی پروتئین سخت، نامحلول و فیبری است. کلاژن در بدن انسان فراوان است. طبق برخی تحقیقات قدیمی‌تر، یک‌سوم منبع پروتئین در بدن انسان و سه‌چهارم وزن خشک پوست از کلاژن تشکیل شده‌است. کلاژن فارغ از اینکه فراوان‌ترین پروتئین بدن است و در بافت ماهیچه‌ای، استخوان‌ها و تاندون‌ها یافت می‌شود، نقش مهمی نیز در استحکام و ویژگی ارتجاعی پوست ایفا می‌کند. به همین دلیل کلاژن سازی از اهمیت بالایی در حفظ جوانی و سلامت پوست برخوردار است.
کلاژن دو گونه است:
- درون زا:
کلاژن طبیعی که بدن آن را می‌سازد و کارکرد مهمی در سلامتی بدن ایفا می‌کند. - اگزوژن:
کلاژن مصنوعی که از منابع بیرونی مانند مکمل‌ها دریافت می‌شود. پزشکان همچنین از این منبع برای اهداف زیبایی مانند بهبود ویژگی ارتجاعی پوست و روش های بهبود زخم بهره می‌برند.
کاربردهای کلاژن در سلامت پوست
کلاژن در استحکام پوست و ویژگی ارتجاعی آن نقشی اساسی دارد. با افزایش سن افراد، از سطح کلاژن کاسته شده و فیبرهای این پروتئین نازک‌تر و ضعیف‌تر می‌شوند. به باور برخی از کارشناسان این یکی از مهم‌ترین عوامل روند پیری پوست است. از همین رو بسیاری از فرآورده‌های مراقبت از پوست، اغلب برای کلاژن سازی مورد استفاده قرار می‌گیرند.
مصارف پزشکی و آرایشی
برخی از گونه های کلاژن قابلیت جذب دارند؛ یعنی می‌توانند تجزیه شده و سپس دوباره جذب بدن شوند. همچنین می‌توانند در ساختارهای خارج از بدن، دارای کاربردهای گوناگون پزشکی باشند. فرآورده‌های پزشکی و آرایشی که هدف‌شان افزایش سطح کلاژن و کلاژن سازی است، می‌توانند خاستگاهی انسانی یا جانوری داشته باشند.
پرکننده‌های پوست
پرکننده‌های پوستی که کلاژن را با اسید هیالورونیک ترکیب می‌کنند، ممکن است با افزایش تولید کلاژن، سبب افزایش خاصیت ارتجاعی پوست شوند. این پرکننده‌ها می‌توانند به بزرگ‌تر شدن بافت‌های منبع کمک کنند و شکاف‌هایی مانند چین و چروک را در پوست پر کنند.
از آن‌ها برای موارد زیر استفاده می‌کنند:
- کاهش چین و چروک پوست
- بهبود بخشیدن به خطوط پوست
- پرکردن فرورفتگی‌های پوستی
بهتر است افراد پیش از استفاده از پر کننده‌ها منشاء محصول و ترکیبات آن را بررسی کنند تا دچار واکنش‌های الرژیک نشوند.
بازسازی پوست
افزایش کلاژن سازی و یا جلوگیری از کاهش آن ممکن است به شاداب‌تر و جوان‌تر ماندن پوست کمک شایانی کند.
برای افزایش کلاژن سازی پوست راه‌ها و روش‌های مختلفی وجود دارد. از آن جمله می‌توان به این موارد اشاره کرد:
- درمان‌های مختلف پزشکی همچون جراحی یا تزریق
- استفاده از سرم‌ها، کرم‌ها و سایر محصولات آرایشی و بهداشتی
- مکمل‌های خوراکی دارای کلاژن هیدرولیز شده، ویتامین‌ها و آنتی اکسیدان‌ها
- انتخاب وعده‌های غذایی حاوی آنتی اکسیدان و مواد مغذی
به گفته برخی از پژوهشگران، مصرف کلاژن هیدرولیز شده و برخی مواد مغذی ممکن است باعث کاهش از بین رفتن کلاژن شده و به افزایش کلاژن سازی کمک کنند.
همچنین کرم‌ها، سرم‌ها و سایر لوازم آرایشی موضعی دارای کلاژن که با افزایش سطح کلاژن در بدن، پوست را بازسازی می‌کنند.
برای مثال روزی دو بار استفاده از سرم ضد چروک Boto Serum آردن اکسپرتیج با عملکرد شبه بوتاکس، قابلیت نفوذ بالا و برپایه کمپلکس موثر سلول‌های بنیادی گیاهی با کلاژن سازی و تحریک ساخت الاستین به رفع قطعی خطوط خنده، اخم و چروک‌های پنجه کلاغی منجر می‌شود.
چه چیزهایی باعث از دست دادن کلاژن می‌شوند؟
عواملی که ممکن است منجر به از دست دادن کلاژن یا کاهش سطح آن شوند عبارتند از:
- افزایش سن و روند پیری طبیعی
- برخی مشکلات ژنتیکی و ارثی
- سطوح پایین دریافت اسید اسکوربیک یا ویتامین C
- تغییرات هورمونی ناشی از بارداری، یائسگی و غیره
- استرس اکسیداتیو ناشی از سیگار کشیدن و رژیم غذایی نامناسب
- قرار گرفتن بیش از حد در معرض نور خورشید و اشعه فرابنفش
کلام آخر
در این مقاله از بلاگ سایت آردن ابتدا به تعریف پروتئین کلاژن پرداخته و کلاژن سازی و نقش آن در به تأخیر انداختن پیری را مورد بررسی قرار دادیم؛ سپس کاربردهای کلاژن در سلامت پوست را برشمردیم و گفتیم چگونه می توان از کاهش سطح کلاژن جلوگیری کرد تا روندی پیری پوست را به تعویق انداخت.